सम्पादकीय
आफ्नो स्वर्णजयन्ती वर्षको अवसरमै प्रगतिशील लेखक संघ, नेपालको छैटौ“ राष्ट्रिय सम्मेलन फागुन २४ र २५ गते काठमाडौ“मा हु“दैछ । २००९ साल असोज ५ गते स्थापना भएको प्रलेसले लामो समयसम्म क्रियाशील रहेर नेपालको प्रगतिशील साहित्यिक आन्दोलनमा खेलेको भूमिका हाम्रो इतिहासको उल्लेखनीय र गौरवमय पाटो हो भन्ने हामीलाई लाग्दछ ।
नेपालको आमूल परिवर्तनकारी आन्दोलन र सांस्कृतिक आन्दोलनमा आएको विभाजनस“गै यसको भूमिका र पहलमा निकै हेरफेर र आरोह–अवरोह आउने गरेको छ । वीरगंजमा स्थापित भएर २०१६ सालतिर प्रगतिशील नेपाल लेखक संघ बनेको यो संस्था २०३६ देखि २०४४ सम्म प्रगतिशील कलाकारहरूको समेत साझा संस्था थियो र प्रगतिशील लेखक–कलाकार संघका रूपमा परिचित रहेको हो । प्रथम सम्मेलन २०४४ सालमा सम्पन्न गरेयता यसले प्रगतिशील लेखक संघ, नेपालको नाममा आजपर्यन्त प्रगतिशील लेखकहरूलाई नेतृत्वप्रदान गर्दै आएको छ । २०३६ को नया“ ऐतिहासिक परिस्थिति र अवस्थादेखि यो संस्थाले संयुक्त मोर्चाको रूपमा आनो कार्यभार सम्हाल्दै आएको हो । साझा मोर्चाको स्वरूप ग्रहण गरेयता पनि यसलाई वास्तविक रूपमा साझा मोर्चाको रूपमा चलाउन एक पक्षमा रहेको हिचकिचाहट र गलत सोचको कारण चौथो राष्ट्रिय सम्मेलनमा यसमा फेरि विभाजनको स्थिति आयो । त्यो दुःखदायी घटनाबाट शिक्षा लिंदै पा“चौ“ राष्ट्रिय सम्मेलनमा जस्तै आगामी दिनमा प्रलेसको संचालन गर्नु प्रलेसको नेतृत्वको प्रथम दायित्व हो भन्ने हामीलाई लागेको छ । प्रलेस सामान्य साझा मञ्चको रूपमा नरहेर युद्धरत परिवर्तनकारी शक्तिदेखि अहिलेको संसदीय व्यवस्थालाई नै सुदृढ गर्नुपर्ने चिन्तन समेत राख्ने स्रष्टाहरूको संगठन समेत हो । यी सबैलाई समायोजन गर्नुपर्ने विषयमा संवेदनशील नेतृत्वको निर्माण गर्न सकियो भने मात्र प्रलेसले आगामी दिनमा प्रभावकारी भूमिका निर्बाह गर्न संभव छ ।
प्रगतिशील लेखक संघ विभिन्न सांस्कृतिक संगठनहरूको मात्र साझा मोर्चा नभएर देशभरि छरिएका रहेका प्रगतिशील स्रष्टाहरूको पनि संगठन हो । देशका विभिन्न भागमा छरिएर रहेका प्रगतिशील स्रष्टाहरूको संख्या निकै ठूलो छ । ती सबैलाई समेटेर आनो संगठनमा ल्याउने काममा प्रलेसले जति ध्यान दिनुपथ्र्यो, त्यति दिन सकेको जस्तो लाग्दैन । यसलाई अबका दिनमा केन्द्रीय विषयका रूपमा लिएर कार्य गर्नु अत्यावश्यक छ ।
नेपालको प्रगतिशील सांस्कृतिक आन्दोलनमा देखापरेका वैचारिक विचलन, नैतिक स्खलन र भनाइ र गराइका बीचमा रहेको पार्थक्यको प्रभाव प्रलेसमा पर्नु हामी अन्यथा ठान्दैनौं । प्रगतिशील लेखक संघमा संगठित भएका केही सर्जकहरूमा रूपान्तरणकारी, वर्गीय एवं प्रगतिवादी चेतना भुत्ते हु“दै गएको गुनासो आम रूपमा सुनिन थालेको छ । यसलाई आनो एजेण्डाको प्रमुख विषयका रूपमा ग्रहण गर्नसक्ने सक्षम नेतृत्वको चयन गर्नु र त्यसअनुरूप नया“ पुस्तालाई मार्गदर्शन एवं प्रशिक्षित गर्नुपर्ने योजनालाई आनो पहिलो कार्यसूचीमा प्रलेसले राख्नुपर्ने हामी ठान्दछौं । यस विषयलाई समुचित रूपमा ध्यान दिन सकिएन भने आगामी केही वर्षभित्र प्रगतिशील लेखक संघ अर्कै चिन्तन बोकेको लेखक संघको रूपमा परिवर्तित हुने संभावना प्रबल छ । यसका लागि प्रलेसले आन्दोलनलाई दिशाबोध गर्न, गराउन सक्ने नेतृत्वको चयनमा सचेत रहनुपर्छ भन्ने हामीलाई लाग्दछ ।
प्रलेसको यो सम्मेलन अत्यन्त संवेदनशील घडीमा हु“दैछ । युद्धरत विद्रोही शक्ति र सरकारका बीच युद्धविराम भएको छ र यसबाट आम जनताले केही मात्रामा भए पनि राहतको अनुभव गरेका छन् । तर युद्धविरामको बहानामा भित्रभित्र हतियारमा सा“ध लगाइन थालिइएको आशंका धेरैलाई हुन थालेको छ । पू“जीवादीहरूले प्रजातन्त्रको अभ्यासको आदर्शको रूपमा लिने गरेको संविधानसभाबाट तत्कालका निम्ति समस्याको समाधान निकाल्न विद्रोहीहरू सहमत भएको स्थितिमा त्यसलाई उपेक्षा गरेर किचलो उठाइरहनु युद्धपिपासु बन्नु नै हो । शान्ति चाहने कि फेरि हत्याहिंसाका श्रृंखलाहरू सुरु गर्ने ? स्रष्टाहरू लगायत सम्पूर्ण सचेत नागरिकहरूले गम्भीर भएर सोच्नुपर्छ भन्ने हामीलाई लाग्दछ । युद्धबाटै गणतन्त्र स्थापना गर्न कस्सिएको शक्तिले जनताको निर्णय मान्न तयार हु“दै संविधानसभाको निर्वाचनमा जोड दिएको अवस्थामा यसलाई अस्वीकार गर्नु हामी युद्ध चाहन्छौं, नरसंहार चाहन्छौं, शान्ति चाह“दैनौं भन्नु नै हो । प्रतिगमनकारी शक्तिको प्रतिगमनलाई रोक्ने तत्कालको संभव उपाय यही हो ।
चैत्रमा प्रकाशन हुनुपर्ने ‘वेदना’को यो अंक प्रलेसको सम्मेलनलाई दृष्टिगत गरेर केही दिनअघि प्रकाशित गरिएको छ । हाम्रो प्रयासलाई पाठकहरूले उचित रूपमा नै ग्रहण गर्ने आशा हामीले लिएका छौं ।
बाट साभार
No comments:
Post a Comment